Marian BARTKOWIAK - Gloria Victoribus

                                                                                                                        

Urodzony 9 kwietnia 1900 r. w Powidzu (Kurcheim) w rodzinie Franciszka i Wiktorii Sommerfeld. W latach 1906 - 1913 uczęszczał do Szkoły Powszechnej. W 1907 roku brał udział w strajku dzieci szkolnych w Powidzu przeciwko nauce religii w języku niemieckim i zakazowi używania języka polskiego (zapis taki widnieje w księdze archiwalnej, która znajduje się w Szkole w Powidzu).
Po śmierci rodziców (ojciec – 1907 r., matka – 1915 r.) zostaje wraz z bratem Leonem sam. Obaj bracia trafiają pod opiekę sąsiada Wojciecha Ołtarzewskiego (powstaniec wielkopolski Kompanii Powidzkiej). Obaj dorastają w czasie przygotowań do zbrojnego wystąpienia przeciwko Niemcom. W 1917 r. zostaje wcielony do 150 Pułku Piechoty armii niemieckiej (1 Ermlandisches Infaterie Regiment Nr 150 Allenstein) jako obsługa karabinu maszynowego, a w listopadzie 1918 r. przebywając na urlopie, dezerteruje i już nie wraca. 27 grudnia 1918 r. bierze udział w napadzie na stacji kolejki w Powidzu gdzie zdobyte zostały skrzynie z amunicją i granatami. Od 28 grudnia 1918 r. rozpoczął udział w Powstaniu Wielkopolskim w składzie kompanii powidzkiej pod dowództwem Józefa Bilskiego, podczas oswobodzenia Anastazewa zdobył karabin maszynowy. Następnie brał udział w rozbrajaniu posterunku Grenschutzu w Szydłówcu, później walczył na froncie północnym pod Kcynią – Szubinem – Rynarzewem – Margoninem – Budzyniem.

Marian Bartkowiak za karabinem maszynowym walki pod Kcynią.

Po zakończeniu Powstania Wielkopolskiego 2 marca 1919 r. wraz z Kompanią Powidzką został wcielony do 4 pułku strzelców wielkopolskich (tzw. Czwartacy).Od 30 kwietnia 1919 r. do września 1920 r. brał udział w wojnie polsko – bolszewickiej na froncie litewsko – białoruskim. Pozostawał w czynnej służbie wojskowej do 1922 roku. Należał do Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich, później do Związku Powstańców Wielkopolskich. W 1939 roku został zmobilizowany i brał udział w walkach w obronie Warszawy w szeregach Armii Poznań, oddelegowany jako goniec do obrony Sejmu i Senatu.

Karta mobilizacyjna z 1934 r. str.1

Karta mobilizacyjna z 1934 r. str.2

W październiku 1939 r. powrócił w rodzinne strony, lecz ukrywał się przed aresztowaniem w Polanowie, gdyż widniał na listach proskrypcyjnych Gestapo jako uczestnik Powstania Wielkopolskiego. 4 maja 1940 r. został aresztowany w Witkowie przez Gestapo i osadzony w Szczeglinie k/Mogilna w placówce policji państwowej – Obóz Przejściowy (Staatspolizeitelle Hohensalza Ubergangslager). 9 maja 1940 r. przetransportowany został do obozu koncentracyjnego KZ Dachau jako więzień polityczny (Sch. P) o numerze obozowym 9068. Wraz z nim do tegoż obozu trafili, między innymi Burmistrz Witkowa Stanisław Gaworzewski i jego synowie Bohdan i Roman, Wacław Gaziński, Alfred Sommerfeld z Powidza (kuzyn Bartkowiaka).

Pod numerem 9068 Marian Bartkowiak (rejestr KL Dachau).

W dniu 2 sierpnia 1940 r. przewieziony został do obozu KZ Mauthausen i nadano mu numer obozowy 43229, a 23 stycznia 1941 r. przeniesiono go do podobozu KL Gusen.